Çocuklu Boşanma Serisi-I: 0-3 Yaş Arası Bebek ve Çocuğun Gözünden Boşanma

Boşanma yetişkinlerin hayatında önemli ve çoğu zaman zorlayıcı bir geçiş süreci olduğu gibi, çocukların hayatında da hassas ve iyi yönetilmesi gereken bir yaşam olayı.

Hazırladığım Çocuklu Boşanma Serisinin ilki olan bu yazımda, sizlerle 0-3 yaş arası çocukların boşanmayı nasıl deneyimlediklerini, bu süreçte verebilecekleri olağan tepkileri ve ebeveynlerinin onlara nasıl yaklaşabilecekleri ile ilgili önemli olduğunu düşündüğüm birkaç detayı paylaşmayı amaçladım.

0-1,5 YAŞ ARALIĞI: BEBEKLİK DÖNEMİ

Bu dönemdeki bebekler boşanmayı nasıl deneyimlerler?

Bebekler karmaşık bir yaşam olayı olan boşanmayı ve neler olup bittiğini tam anlamıyla anlayamazlar ve bunun hakkında konuşamazlar. Ebeveynlerine her konuda bağımlı olduklarından, ebeveynleri onlara bu süreçte yeterli bakımı veremezlerse bu onlarda stres ve rahatsızlık yaratabilir. Gündelik rutinlerinde büyük değişiklikler olursa ya da alıştıkları kişiler artık çevrelerinde olmazlarsa, bebekler kendilerini güvensiz hissedebilirler ve buna mızmızlanarak, uyumayarak ya da yemeyerek tepki verebilirler.

Stres belirtileri nelerdir?

• Bebeğiniz tedirgin veya sinirli olabilir. Bu duygudurumu kendini aşırı mızmızlık veya tam tersi olağandışı durgunluk şeklinde gösterebilir.

• Sizin yaşadığınız stres ve sıkıntıya ağlayarak veya huzursuzlanarak tepki verebilir.

• Bu dönemde tamamlaması gereken gelişim basamaklarında gecikme yaşayabilir (yuvarlanma, oturma, bir nesneye uzanma, yürüme gibi).

• İştah, uyku düzeni ve/ya kişiliğinde bu gelişim evresine uymayan önemli değişikliklerle karşılaşabilirsiniz.

Ebeveynler yardımcı olmak için neler yapabilirler?

• Bebeğinizin rutinlerine tutarlı bir şekilde sadık kalın.

• Onu kucağınıza alın, sallayın, sarılın ve onunla konuşun.

• Bebeğinize sevgiyle ve sıcaklıkla yaklaşmayı ve ona gülümsemeyi aksatmayın.

• Çocuk doktorunuzla düzenli randevularınıza devam edin.

• Bebeğinizin diğer ebeveynini görmeden 2 veya 3 günden fazla gün geçirmediğinden emin olun.

• Bu süreçte kendi duygularınıza da bakmayı ve kendinize zaman ayırmayı unutmayın.

1,5-3 YAŞ ARALIĞI: ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİ

Bu dönem çocukları artık annelerinden ayrı birer birey olduklarını öğrenen çocuklardır. Bu hem çocuklar hem de anneleri için zorlayıcı bir süreç olabilir çünkü çocuklar bir yandan dünyayı ve çevrelerini keşfetmeyi arzularlarken, diğer yandan halen annelerinin sıcaklığına ve korumalarına muhtaçtırlar. Ebeveynlerinin ilgi ve onaylarını almak için yoğun bir çaba sarfederler.

Bu dönemdeki çocuklar boşanmayı nasıl deneyimlerler?

Anne-babalarının kavgalarının tamamiyle farkındadırlar ve bu kavgalara öfkelerini dışa vurarak veya yetişkinlerin tartışmalarını durdurmaya çalışarak tepki verebilirler. İhtiyaçlarının karşılanmasında halen yetişkinlere bağlı olduklarından, ebeveynleri onlara yeterince iyi bakımı sağlayamazsa kendilerini güvenliksiz ve stres altında hissedebilirler.

Bu çocukların büyük bir çoğunluğu anne-babaları arasındaki tartışmaların kendilerinden (yeterince iyi çocuk olmadıklarından, yaramazlıklarından vb.) kaynaklandığını ve bu boşanmanın sorumlusunun kendileri olduklarını düşünürler. Bir diğer deyişle boşanmadan kendilerini suçlarlar. Bu tümgüçlü düşünce yapısı gelişimin bu evresi için normal kabul edilir. Bu yaş aralığındaki çocuklar bunu detaylıca konuşacak ve bunun onları suçu olmadığını anlayacak bilişsel yetiye ve kelime dağarcığına henüz sahip değillerdir.

Rutinler ve öngörülebilir davranışlar çocuklara güvenlik hissi verdiklerinden, boşanma sürecinde bunların aksamasıyla çocuklar huzursuz, gerilmiş ve hatta korkmuş hissedebilirler.

Stres belirtileri nelerdir?

• Gelişimlerinde gelişimin önceki evrelerine gerileme görülebilir. Örneğin alt ıslatma veya tekrar beze dönme, biberon veya emzik kullanmaya geri dönme gibi arzuları belirebilir.

• İçlerine kapanıp, üzgün veya yalnızlaşabilirler.

• Uyku ve beslenme alışkanlıklarında önemli değişikliklere rastlanabilir.

• Normalde korkmayacakları şeylere karşı korku veya endişe geliştirebilirler.

Ebeveynler yardımcı olmak için neler yapmalı?

• Rutinlerinize düzenli bir şekilde devam edin.

• Boşansanız da onu çok sevmeye ve ona bakmaya devam edeceğinizi ona anlatın.

• Bebeksi davranışlarını cezalandırmaktan kaçının. Bunun yerine ona büyümenin güzel yanlarını göstermeye çalışın.

• Çocuğunuz kendini sizden çekiyorsa ona zorla sarılmaya çalışmayın. Sizden sevgi isteyebileceği anları fark edin ve ona bu zamanlarda öpün ve sarılın.

• Sınır koymayı unutmayın. Boşanma sürecinde çoğu ebeveyn çocuklarına karşı duydukları suçluluktan sınırları ve kuralları askıya alabilirler. Unutmayın, sınır ve kurallar çocuklara kendilerini güvende ve korunmuş hissettirir.

• Çocuğunuzun her iki ebeveynle de zaman geçirdiğinden emin olun. Bu dönemdeki çocuklar diğer ebeveyni görmeden 3-5 günden fazla gün geçirmemelidir.