Çocuklu Boşanma Serisi-II: 3-5 Yaş Arası Çocuğun Gözünden Boşanma

3-5 YAŞ ARALIĞI: OKUL ÖNCESİ DÖNEM

Gelişimlerinin bu evresindeki çocuklar birçok yeni beceri edinirler. Artık konuşabilirler, kendi arkadaşlıklarını kurarlar ve özbakım becerilerinin merdivenlerini bir bir tırmanmaya başlarlar. Kendi kişiliklerini geliştirip, bağımsızlıklarını ilan ederler. Okul öncesi çocukları başkalarına yardımcı olmaktan büyük keyif alırlar. Onlar için herşey bir oyundur. Hayaller ve gerçekler arasındaki çizgi onların için hala bulanıktır. Her ne kadar birçok beceriyi kazandıklarından artık bizlere epeyce yakın gözükseler de, bu dönem çocukları hala zaman, gerçeklik veya neden-sonuç gibi kavramları anlayabilecek bilişsel becerilere sahip değillerdir.

Okul öncesi dönemindeki çocuklar dünyanın hala kendi etraflarında döndüğüne ve birçok şeyi yapma ve yaptırma güçleri olduğuna inanırlar (biz buna psikoloji literatüründe tümgüçlülük diyoruz) .

Okul öncesi dönemindeki çocuklar boşanmayı nasıl deneyimlerler?

• Boşanmanın sebebi olarak kendilerini suçlayabilirler.

• Boşanmanın getireceği büyük değişiklikler onları ürkütebilir. Ebeveynlerinden bir ya da her ikisi tarafından terk edileceklerinden korkabilirler.

• Evden taşınan ebeveynlerini bir daha hiçbir zaman göremeyeceklerini düşünüp, bundan korkabilirler.

• Anne-babalarının tekrar birleşmelerini dilerler ve bunu yapabileceklerine inanırlar.

Stres belirtileri nelerdir?

• Boşanmanın sorumluluğunu kendi üstlerine alan konuşmalarda bulunabilirler.

• Dünyayı keşfetmek yerine ebeveynlerine yapışık hale gelebilirler.

• Gelişimlerinde gerilemeler gözlemlenebilir. Yatak ıslatma, parmak emme, bebeksi konuşma, öfke patlamaları gibi.

• Her şeyi ve herkesi kontrol etmeye çalışıp, patronluk taslamaya çalışabilirler. Bu, aslında boşanmanın yarattığı kaosta çocukların kendilerine güvenlik hissi yaratma çabasıdır.

• Öfkeleri büyük ölçüde artabilir.

• Arkadaşları ile oynamada isteksizlik, üzüntü ve/ya cansızlık, yalnızlık görülebilir.

Ebeveynler yardımcı olmak için neler yapmalı?

• Bu yaş aralığındaki çocuklar basit ve somut açıklamalara ihtiyaç duyarlar. Hangi ebeveynin evden ayrılacağını, çocuğun kiminle ve nerede yaşayacağını, ona kimin bakacağını ve diğer ebeveyni ne sıklıkla ve hangi düzende göreceğini ona mutlaka anlatın. Bunlar birkaç kez konuşulması gerekebilecek konuşmalardır. Tek bir konuşmanın işleri çözmesini beklemeyin.

• Öngörülebilir ve tutarlı olun. Rutinlere sadık kalın. Aynı anda çok fazla şeyi değiştirmek çocukları ürkütebilir, güven duygusunu sarsabilir.

• Çocuğunuzu bakıcısıyla bıraktığınızda geri geleceğinizin güvencesini ve saat kaçta döneceğinizi ona mutlaka söyleyin. Verdiğiniz bu sözü tutacağınızdan emin olun.

• Duyguları hakkında konuşabilmesi için ona alan açın. Birlikte kitap okumak ve oyunlar oynamak bu konuşmaları başlatabilmek için yararlı yöntemlerdendir.

• Çocuğunuza onu çok sevdiğinizi ve bunu hiçbir şeyin değiştirmeyeceğini söyleyin.

• Kabuslar görmeye başladıysa bunlar hakkında onunla konuşun. Onun sizinle güvende olduğunu ve ona her zaman iyi bakacağınızı söyleyerek onu rahatlatın. Bu güvenceye boşanma ile çok daha fazla ihtiyacı var.

• Diğer ebeveyni çocuğunuzun hayatında olan olaylar ile ilgili haberdar edin. Karı-kocalık bitse de ömür boyu birlikte anne-babalığınızın devam edeceğini kendinize hatırlatın. Çocuğunuzun özel günlerine (okulda gösteri, mezuniyet töreni) her iki ebeveynin de katılacağından emin olun.

• Çocuğunuzun öğretmenlerini ve hayatındaki diğer yetişkinleri boşanmanız konusunda bilgilendirin. Onlarla geçirdikleri vakitlerdeki davranışsal ya da duygusal değişimleri hakkında bilgi edinin ve birlikte bu büyük hayat olayı geçişinde yararlı olabilecek stratejiler belirleyin.

Makalede ele alınan sıkıntı belirtileri klinik gözlemlerimizin ve araştırmaların bize gösterdiği o yaş grubundaki çocukların verdiği ortalama tepkilerdir. Unutulmamalıdır ki aslında her çocuk biriciktir ve sizin çocuğunuz boşanmanızı çok farklı şekilde deneyimliyor olabilir.